Kırşehir'li Araştırmacı Yazar Delilerin Yaşantısını Yazacak

Kırşehir'li Araştırmacı Yazar ve aynı zamanda sitemiz köşe yazarlarından Sayın Serdar Atabay, Kütahya'da yaşayan ve daha önce yaşamış meczup ve deliler üzerine kitap hazırlığına başladı.

Atabay, yaptığı açıklamada, toplumsal yaşamda meczup ve delilere karşı gösterilen dışlayıcı ve horlayıcı tavrın doğru ve kabullenilebilir bir şey olmadığına inandığını söyledi.
     İnsanların bu dışlayıcı ve horlayıcı tavrın pek farkına varmadan yaşadığını ifade eden Atabay, ''Meczup ve deli diye nitelenip belli kalıplarda tutulan bu insanların yaşamlarını gözler önüne sermek amacıyla bir kitap hazırlama ihtiyacı hissettim'' dedi.
     Türk Dil Kurumunun (TDK) Büyük Sözlüğünde meczubun ''Tanrı aşkıyla aklını yitirmiş kimse'', delinin ise ''Aklını yitirmiş olan, akli dengesi bozulmuş olan, mecnun'' diye tarif edildiğini anlatan Atabay, meczup ve delilerin toplumda ciddiye alınması gerektiğine işaret ederek, şöyle konuştu:

     ''Sağlıklı bir akla sahip olan her insan, içinde taşıdığı deli ve meczup olabilme potansiyelinin varlığından haberdar olmalı. Toplumda, 'Akıl insanı terk ederse deli, insan aklı terk ederse meczup olur' şeklinde ilginç bir bakış açısı geliştirilmiştir. Toplum, akıl ve ruh yönünden tedaviye ihtiyaç duyulan kişileri deli diye tarif ederken, rızkı sadece Allah tarafından özel bir şekilde temin edilen, kendilerine has esrarlı halleri olan, etraflarındaki kişilere zararları dokunmadan yaşayıp gidenlere de meczup demiştir. İslam medeniyeti bu insanları en başından beri hasta olarak kabul etmiş ve dini yükümlülüklerden muaf etmiştir. Batı medeniyeti, Ortaçağ'da bu insanları 'şeytanın oyuncağı olmuş ruhlar' diyerek toplumun dışına itmiş, hatta bu savunmasız insanları ateşte yakmıştır.''

     Osmanlı padişahlarından 2. Abdülhamid'in ''İstihbarat-ı Meczubiye'' adında bir istihbarat servisi kurarak, deli ve meczuplarla ilgili önemli bilgileri toplayıp vatanı birçok tehlikeden korumaya çalıştığının bilindiğine dikkati çeken Atabay, ''Deli olmadan veli olunmaz'' atasözüyle bu kavrama vurgu yapıldığını kaydetti.
     Atabay, Anadolu insanının tarih boyuncu meczup ve delileri tanımlamayı bu iki kelimeyle sınırlı tutmadığını, onları ''aklı yitik, dilenci, sefil, sevdakar, cünun, mecnun, divane, divanegi, şeyda, şeydai, bi-huş, bi-mağz, bi-dimağ, na-hıred'' diye nitelediğini ifade etti.

     Modern tıp ve psikiyatride meczup ve delilerin akıl ve ruh hastası diye isimlendirildiğini bildiren Atabay, ''Modern tıp bu konunun ciddiyeti üzerinde etraflıca bir bakış geliştirmeli, konuyu yalnızca biyolojik ve kimyasal birtakım tepkimelere indirmemeli, meselenin dini ve soyut yönüyle bir bütün halinde ele alınmasını sağlamalıdır'' diye konuştu.
    
     -KÜTAHYA'DAKİ MECZUP VE DELİLERİN YAŞAMLARINDAN ÖRNEKLER-
    
     Kütahya'da yaşayan ve deli, meczup diye nitelendirilen kişilerin yanı sıra geçmişte yaşamış deli ve meczupları tanıyanlarla birebir görüştüğünü dile getiren Atabay, bu örneklere de kitabında yer vereceğini söyledi.

     Atabay, kentteki bu kişilerin zamanlarının çoğunu Ulu Cami, Yeşil Cami ile Dönenler ve Takvacılar camileri çevresinde geçirdiğini tespit ettiğini anlatarak, şunları kaydetti:

     ''Deli ve meczupların yalnızca bu dört mevkide kümelenmelerin sebebini, bu bölgelerin ortak bir paydası olmasıyla açıklayabiliriz. Genel olarak bu dört bölgede yaşayan ve bu semtlerin sosyolojik ve ekonomik olarak baskın karakterini oluşturan Kütahyalılar, modernitenin çarkına kendilerini kaptırmamış, geleneksel ve maneviyatçı algıyla yaşamlarını sürdüren insanlardır. Bu sebeple deli ve meczuplar buralardaki insanlarla daha kolay ve sıcak ilişkiler kurabilmiş, bu da deli ve meczupların zamanlarının çoğunu buralarda geçirebilecekleri cazip mekanlar olarak görmelerini sağlamıştır.''

     Kütahya'da son yıllarda yaşayan ve bazıları hayatta olan deli ve meczupların, Meczup Deli Cevcet, Meczup Derviş Ağa, Deli Tevfik, Ağızörenli Kurbağacı Arif, Çöpçü Ali Osman, Yeşil Muzaffer, Deli Nadire, Spor Ali, Tepeköylü Deli Mıstık, Deli Uzay Bir Feza İki Osman Derya, Deli Aliye, Deli İbiş, Meczup Deli Salih, Prenses Deli Turan olduğunu belirlediğine işaret eden Atabay, ''Kütahya halkı, farklı isim, davranış ve zaaflarıyla topluma mal olmuş bu renkli kişiliklerden oluşan gönül insanlarını bağırlarına basarak onlara sahip çıkmıştır'' dedi.

     Atabay, Kütahya'da önceki dönemlerde yaşayıp ölen Meczup Deli Cevcet, Meczup Deli Salih ve Çöpçü Ali Osman'ın renkli ve unutulmayan tavırlarıyla toplum hafızasında önemli yer edindiklerini belirtti.

     Meczup Deli Cevcet'in Kütahya ve Eskişehir'de aynı zamanda çeşitli kişilerce görüldüğünün iddia edildiği söylentinin halen halk arasında anlatıldığı bilgisini vererek, şunları söyledi:

     ''Başka bir söylentiye göre, Meczup Deli Salih, Ulu Cami'den çıkarken 'Amanın bir geliyor', 'Amanın bir geliyor' diye haykırışını zamanın velisi Duagür Halit Efendi duymuş, 'Aman Salih, dağlara taşlara' demiş. Meczup Deli Salih, bundan sonraki haykırışlarını 'Dağlara taşlara' diyerek tekrarmış ve Kütahya'nın civarına yağan çok büyük bir yağmur afetinden kurtulduğu söylenmiş. Zamanın velisi Duagür Halit Efendi, Meczup Deli Salih'i uyarmasa o büyük yağışın kenti yıkıp geçeceği bir söylenti olarak anlatıla gelmiştir. Deli ve meczup diye nitelendirilen gönül insanlarını Allah'ın bize birer emanetleri olarak sevmek, saymak ve sahiplenmek, toplum için manevi bir sorumluluktur.''

Kaynak: zafer Basın Yayın-Kütahya

Hemşerimizi canı gönülden kutluyoruz ve destekliyoruz.

Dünya Kırşehirliler Derneği

Yorumlar