Birçok insanlar vardır ki bunlar bileğinin hakkıyla değil de feleğinin hakkıyla bir yere gelmişlerdir. Kimilerinin kuzenleri, kimilerinin kuzuları, mevki sahiplerinin tazıları felek hakkıyla sek sek oynar gibi hayat merdivenlerini atlamışlardır. Şimdi bu mevzuları açık etmeye kalksak biz o feleğe şaşırırken onlar bizim feleğimizi şaşırtırlar. Yüce Mevla mert yakamızı namert ellere vermesin. Namerdin eline, uğursuzun ve çekemeyenin diline düşürmesin, biz gelelim gerçek konumuza, bir gerçek yiğit Köroğlu’na.

Felek hakkıyla değil de o zorlu engelleri bazen ne babadan, ne amcadan, ne dayıdan olma iki buçuk ürkek kanatla değil de sadece bilek ve yürek hakkıyla tırmana tırmana çıkanlara rastlanır. O yiğit kimselerin elini eteğini öpmeden, kimselere boyun bükmeden, kimselerin dizinin dibine çökmeden bir lokma ekmek, bir eğri değnek ile yollara düşüp de gelip Bolu’ya padişah olandır. O padişah dört bir yana nam salmış bir deli yiğit, bir dolu bulut, bir halaskar ejderha Köroğlu’dur. Gel gör ki bu iki kapılı değirmende o kaplanlar kaplanı Köroğlu bile kaderinin yettiği yere kadar barınabilmiştir. Kalanlar ve bugün bize kadar gelenler dostluklar, sevgiler, yürekler ve de bileklerdir. İşte bugün biz bu yiğitler yiğidi, hakanlar hakanından ve geçmiş zaman onun yareni bir haddin bilmez üryan Ayvaz`dan ve gidenlerden değil de kalanlardan konuşacağız. Gönüller alacağız gönüller vereceğiz, şu fani dünyada yediğimizden içtiğimizden ziyade gezdiğimizden gördüğümüzden, duyduğumuzdan, bildiğimizden konuşup hoşça vakit geçireceğiz.

Mucur’un dualarını yitiremediği, dillerden düşüremediği ve bir küçücük levha ile adını bir kenara iliştirmek şöyle dursun, sonunda Mucur mezarlığında üç metre toprağa sıkıştırdığı Kara Doktor’u misali yiğit lakabıyla anılır. Yiğit Köroğlu da Köroğlu olmazdan evvel Koca Yusuf’un oğlu Ruşen Ali diye bilinirdi. O Ruşen Ali’yi Köroğlu olup bilmezden önce Ayvaz denilen haddin bilmez de Bolu’da bir küçük uşaktı. Ne dil bilirdi ne dilber bilirdi, ne yol bilirdi ne yordam bilirdi. O Ayvaz ki binbir çile ile edindiği bir babadan kalma sanatını iyi bilirdi, akşam eve ekmeksiz dönmez, fakire fukaraya ilişmez, küçüğü sever, büyüğü sayar, dediğini koduğunu kimselerden sakınmazdı. Körün oğluna deli derlerdi ama akıllı bilinen bu Ayvaz da yeri gelir bir zırdeli oluverirdi. Körünoğlu daha bildiğimiz Köroğlu olmazdan evvel köylük yerlerde yetim yetme Ayvazı görmüş, bedenine küçük, yüreğine büyük bu serdengeçtinin yiğitliğini bilmiş ve onu kendine yaren edinmişti. Yiğit yiğide muhtaç olur, Kadir Mevla namerde muhtaç etmesin. Bu iki yiğidin yürekleri de kavgaya girmiş kalkanlar gibi birbirini kâh dövmüş, kâh sevmişti. Kaç bin kelle doğramış o keskin kılıçlar nefeslerine kadar dayanmış, gel gör ki tenlerine değmemişti. Yiğitlerin dostlukları da işte böyle çetin olurdu...

Bu iki yiğit, bey oğlu beylere deliduman name dizmişler, hinoğlu hinlere derin mezar kazmışlar, bilinmedik yollar tozmuşlar, duyulmadık eller gezmişlerdi. O Körün oğlu Silistre’den, Kizir’e kadar hiç durma at binmiş, Çamlıbel’de şansın dönmüş bir deliydi. Gün gelmiş Kıratını Çamlıbel’e çekmiş meşe sazını ustalara kayırtmıştı. Ağalara beylere ferman veren, eşe dosta derman veren, dilberlere diller döken o ince sazı kayırtmıştı da varalım bakalım dinleyene ne söylemişti.

“Gel Kırat'ım kulağını çekeyim
Eğileyim iki gözün öpeyim
Dizgin çekip hünerine bakayım
Nazlı Kırat Çamlıbel'dir geldiğin

Bozburundan aşırayım yolunu
On dilbere işleteyim çulunu
Ham gümüşten kestireyim nalını

Nazlı Kırat Çamlıbel'dir geldiğin

Baş üstüne koymuşlardır bin başı
Görmez misin kanda yatan üleşi
Burada gafil gezen kestirir başı
Nazlı Kırat Çamlıbel'dir geldiğin

Mail oldum hünerine postuna
Ol Arap'tan berat geldi üstüne
Koç Köroğlu biner senin üstüne
Nazlı Kırat Çamlıbel'dir geldiğin”

Köroğlu yiğit olup Çamlıbel’e çıkmış, kargı salmış nice uğru deşmiş, kılıç öşürmüş nice kelle kesmişti. Gel zaman git zaman tuttuğu yurda alışmış, çoluğa çocuğa karışmış, devran dönmüş geçtiği yolları unutmuştu. Yaz olur elden geçen bir elçi, güz olur pazar eden bir çerçi kendisini tanıyacak olurdu ki dertli âşık sazına iki dokunurdu, tanıyan da tanımazlıktan gelirdi.

“Köroğlu dediğin delinin biri
Kellesi büyüktür gövdesi iri
Depretir Kırat'ı bastığı yeri
Paşam inan ben Köroğlu değilim

Köroğlu'nun bir atı var delidir
Yarım okka ayağının nalıdır
İnan beyim adım Ruşen Ali'dir
Paşam inan ben Köroğlu değilim

Köroğlu'nun dünya kadar ünü var
Dağlarında çayır çimen gülü var
Senin benim gibi nice kulu var
Paşam inan ben Köroğlu değilim

Köroğlu'nun bir atı var koşandır
Her adımı Erdebil'dir Keşan'dır
İnan beyim adım Ali Ruşen'dir
Paşam inan ben Köroğlu değilim”

Yüce dağlar başında bir çıtak kartal yalnız uçarmış, bir alageyik sabır çekermiş. İnsanoğlu yaşlandıkça yarenine sevdiğine dostuna daha da hasret çekermiş. Seri hoş olan seferden, yarı taş olan yoldan kalırmış, o Ayvaz ki Bolu illerinde ağalara, beylere kafa tutadursun varalım bakalım o hikmeti yüksek gönlü alçak Körünoğlu Çamlıbel’den Ayvaz’a söz götüren bir yolcu aşığa ne söylemiş.

“Benden selam eylen Bolu Beyi'ne
Göndersin Ayvaz'ı göresim geldi
Muhabbeti düştü gönlüm evine
Göndersin Ayvaz'ı göresim geldi

Eyerleyip Kırat'ıma binmeden
Alayları bölük bölük bölmeden
Bolu şehri ateşlere yanmadan
Göndersin Ayvaz'ı göresim geldi
Şimdi Kırat'ıma biner aşarım
Karadeniz gibi kaynar coşarım
Sinesine eğri kılıç döşerim
Göndersin Ayvaz'ı göresim geldi

Gürzün kösteğini kola takmadan
Kırat'ı sağa sola yıkmadan
Bolu şehrin ateşlere yakmadan
Göndersin Ayvaz'ı göresim geldi

Ben de Köroğlu'yum yolum salasın
Koç yiğidi arz ettirem sılasın
Depretmeden demir yayın cıdasın
Oğlum Ayvaz seni göresim geldi

Ayvaz uzaklardan gelen bu yolcu aşığı Köroğlu’nun telinden dinlemiş, doymuş gözünden iki damla yaş süzülmüş, kopası dilinden iki inci laf dökülmüş; duyalım bakalım o gidi Ayvaz o Köroğlu’ndan söz getiren, kaş altından göz getiren, kış ayından yaz getiren o yolcu aşığa ne yanıt vermiş:

Uzamış sazın teli gelinmez yoldan aşık,

Alınmış atın yeli bilinmez ilden aşık,

Çağlamış gönlün seli durulmaz dilden aşık

Sakınsın fani dünya yarı görmeye geldim...

Bir garip Ayvaz’dım nice illere bey oldum

Bir deli doluydum nice dertlere ney oldum

Bir bilinmez cahildim ulemaya huy oldum

Geçilsin fani dünya canı görmeye geldim

Taze çiçek kızıl nar olur dalda kalmaz

Dost dilinden dökülür inci elde kalmaz,

Yar yürekten akan kanlar yerde kalmaz,

Yıkılısın fani dünya hanı görmeye geldim...

Eski yiğitler at binmeye görsün yerler gökler toz duman olur. Çelik gibi bilekler kalkan tutmaya, yay germeye gelsin dağlar taşlar seda verir.  Kocamış âşıklar saz çekmeye dursun dünya alem sesin gelir. Çamlıbel’de düğün dernek kırk gün kırk gece sürmüş, Köroğlu’nun mekânında kırk bin davul dövülmüştü. Kırk bin anılar söylenmiş, kırk bin diyarlar bilinmiş, kırk bin gönüller alınmış, kırk bin gönüller verilmiş; sayılı gün çabuk biter, kırk gün kırk gece de göz açıp kapayıncaya kadar geçip gitmişti. Günler günleri, yıllar yılları kovalamış dert durmuş, devran dönmüş. Kah sofralar kurulmuş, kah ayrı durulmuş. Yeri gelmiş dertlere dem, yeri gelmiş ağızlara kem vurulmuştu. Hay edende haylar tepilmiş, huy edende huylar tepilmiş. Günü geldiğinde, Ayvaz’ın gören iki gözü o deliler delisi Köroğlu son sözünü yerden bitme, yetim yetme Ayvaz’ına söylemiş de varalım bakalım ne söylemiş. 

“Kocadım belim büküldü
Gözümün nuru döküldü
Damarım bendi söküldü
Kocaldım Ayvaz pir oldum

Feleğin n'olduğun bildim
Kahice kahice güldüm
Ben her şeyden arzum aldım
Kocaldım Ayvaz pir oldum

Güzele bade içirdim
Hasmı meydandan kaçırdım
Yedi naldan ok geçirdim
Kocaldım Ayvaz pir oldum

Köroğlu der yârim gelmez
Akan gözüm yaşın silmez
Eski gençlik ele girmez
Kocaldım Ayvaz pir oldum”

Fani dünya bu bir ateştir gelinir geçilir. Âşık Veysel’in dilinden ilki kapılı şu handan ne koç yiğitler, ne hanlar, ne padişahlar geçmiştir. Sultan Süleyman’a bile kalmayan şu fani dünyada geride kalanlar insan için yapılan hizmetler, anılar ve sevgilerdir. Ne mutlu memleket ve millet sevgisini, dürüstlüğü, hakkı ve hukuku düstur edinip de dünya malından yüzün dönüp, şan ve şerefle yaşayıp ölene. Hanlar hanı Alparslan Han der ki “benim illerimde adaletsiz ve haksız yere bir kişinin saçının teline zarar gelse Allah onun hesabını benden sorar.”  O yüce Allah ‘da Malazgirt ovasında aynı gönül rahatlıyla nazmazın kılıp, kılıcını kuşanan ve atının kuyruğunu sağrısına dolayıp da o mübarek ordunun ve askerin önünde savaşan o yiğidine, adına bugün kimilerinin bilerek veya bilmeyerek Kapadokya, bizim ise can Anadolu dediğimiz illeri verir. İşte böyle sevgili dostlar, insanın hakkını bu dünyada zaman, öbür dünyada divan verir. Hak ve adalet için tufan geldiği zaman Haktan, ne hanlığınız, ne sultanlığınız, ne mal mülk verip zengin ettiğiniz kimleri, ne de bu dünyanın gemileri kurtarır sizi. Ey o mübarek topraklar içindeki Kırşehir ili, işte bu da bilene, duyana ve anlayana bir başka Köroğlu öyküsüdür!

Allaha emanet olun sevgili dostlarım.

Saygılarımla,

Prof. Dr. Erkut Attar