Bir felsefe terimi olan ‘Erdem’in tanımı sözlüklerde (TDK) şöyle: “1. Ahlâkın övdüğü iyilikçilik, alçak gönüllülük, yiğitlik, doğruluk gibi niteliklerin genel adı, fazilet. 2. İnsanın ruhî olgunluğu.”

     Demek ki ‘erdemli olmak’ da insanın ancak bu tanımlarda ifadesini bulan bilgilerden haberdar olması ve bu kuralları kendi yaşam tarzında ilke edinerek, doğru davranış alışkanlığı göstermesidir.

     Girizgâhı kısa tutup, Cumhuriyetimizin vefakâr, fedakâr, idealist ilkelerle donanımlı ilk öğretmenlerinden Eyüp Efendi’den alıntı bir ‘anı-anekdot’la konumuzu bütünleştirmek istiyorum. İşte size bir “Çarıklı Erkân’ hikâyesi… Efendim, inanın bana ‘ayniyle vakilerdendir’ diyor kaynak kişi.” Buyurunuz birlikte yarenlik tadında okuyalım:

                                                           KÖYLÜNÜN FENDİ ÖĞRETMENİ YENDİ!

     Öğrencinin tamamında bit çıktı. Öğretmen en büyük bitin sahibini evine yolladı: “Git anan seni bir güzel yusun, çamaşırlarını da kaynatsın, yarın gel” dedi.

      Az sonra ana-kız el ele sınıfa daldılar. Kızın anası öğretmenin soyunu-sülâlesini bir-bir sayıp sıraladı. Anasının o çevrede nasıl anıldığını da adı adına söylemeyi de unutmadı. Kızını sınıftaki yerine oturttu ve yüksek sesle:

     “Muallim* efendi, muallim efendi! Muallim Mektebi’nin yollarını boşa çiğnemişsin. Sana öğretmediler mi Hıdırellez’den evvel uşah* yıkanmaz… Satlıcan*olur. ‘Pire itte, bit yiğitte bulunur’ ayıp mı?”  deyip, çekip gitti.

     Meğer kadının kocası da öğretmenden hazlanmazmış.* Güya öğretmen her gördüğü yerde bazı önerilerde ve yol göstermelerde bulunarak vaaz-ı nasihat edip, adamı cahil görüp, taciz edermiş.

     Koskoca okulda bunun kızının bitli sayılması bardağı taşıran son damla olur. Adam sağda-solda: “Bende onu arkasına bakıtı bakıtı  şu şââr (şehir) gediğinden aşırıp bu köyden sürdürmezsem aha şu bıyıklar g…tüme gitsin” diyesiymiş. Vebâli bu kısmını bize diyenlerin boynuna, çünkü biz adamın ağzından böyle bir lâf duymadık…

     Her neyse adam ilçeye uğradığında Kaymakama epey bir şeyler sayıp döker. Kaymakam da ‘gördüğü lüzum üzerine’ köye bir müfettiş yollar. Müfettiş de gelir gelmez adamın ifadesine başvurur. Fakat adam bu kez söylediklerini inkâr eder.  Adının kullanılmış olabileceğini söyleyip çark eder. Öğretmeni akla hayale gelmeyecek şekilde över:  “Ben şahsen muallim efendiden çok memnunum. Bütün köy şikayetçi olsa ben yine olmam. Neden dirsen; benim sarı ineğin sütü kesildiydi, bir muska yazdı boynuna bağladım, gürül-gürül süt geldi. Geçenlerde bizim yatalak gocagarı’ya da (anası) bir muska daha yazdı. Babayın, anayın,  gocagarı utanmasa ere* gidecek. Öyle bir can geldi. Daha ne diyim. Bir başkadır bizim muallim efendi.”  diyerek, sayıp döker.

     Cumhuriyetin bekçisi müfettiş bey,  “demek böyle işleri de var bu muallimin” der ve döşenir raporu. Haftaya kalmaz, bizim ‘erdemli muallim efendi’ (şââr) şehir gediğinden ardına bakaa-bakaa  kaybolur gider.

     Muallimin arkasından ağıt yakan tek kişi de yine bizim bu adam… Neymiş efendim: “Heç bir kötü kastı yokmuş da bunları sırf onu met etmek için düzmüş de… Ah keşke o dilleri kopaymış da bu hallar başına gelmeyeymiş.” diyerek, rol yapıp akıttığı timsah gözyaşlarıyla kendini de helâk etti vesselâm…

*Fend: Düzen, hile, entrika, ustalık, kurnazlık

*Muallim: Öğretmen

*Uşah: Çocuk

*Hazlanmamak: Hoşlanmamak.

*Satlıcan: Zatürrie hastalığı

*Ere gitmek: Evlenerek kocaya gitmek.

      Sözün özü: Yukarıda anlattıklarım, günümüzde, eğitimdeki taşımalı sistemin ve ‘Bölge Merkezli Eğitim’in haklılığını kanıtlayan sanırım en akılcı örnektir. Demek ki kapanan, tek eğitmenli, tek öğretmenli köy okullarının mazi oluşuna sevinmek, çağ atlamakmış… Mahrumiyet bölgelerinde gece-gündüz demeden ‘erdemli olmak’ adına cehaletle mücadele ederken, icabında şehit düşen kahraman öğretmenlerimizin anıtlarını dikmek, vefa borcu olarak az bile…

     Bu kadar lâftan sonra özetlersem: ‘Erdemli olmak’ kendini bilenlerin, kendini bilmeyen cahillere (hadlerini), doğru davranış ilkelerini ‘yerinde ve zamanında’-alınlarının şakına vurarak- bildirmesidir.

     Hoşça kalınız.

DAVETİYE: Siz değerli dostlarımı yenilenen Duran ERDOĞAN Kişisel Web Sitemi ziyaret etmeye davet ediyorum.  Giriş serbest, ikramlar ücretsizdir. Buyurunuz, bekliyorum efendim.  Adresimiz: http://www.duranerdogan.com

Duran ERDOĞAN

Kırşehir Anekdotları Yazarı

http://www.duranerdogan.com